ਰੇਬੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ 24 ਘੰਟੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਟੀਕਾਕਰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ: ਐਸ.ਐਮ.ਓ

* ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਸੀ.ਐਚ.ਸੀ ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਵਿਖੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸੈਮੀਨਾਰ
* ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸਲਾਹ: ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ 'ਤੇ ਐਂਟੀ ਰੈਬੀਜ਼ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਜ਼ਖ਼ਮ 'ਤੇ ਦੇਸੀ ਨੁਸਖੇ ਨਾ ਵਰਤੇ ਜਾਣ

ਸ਼ਾਹਕੋਟ/ਮਲਸੀਆਂ, 28 ਸਤੰਬਰ (ਏ.ਐਸ. ਅਰੋੜਾ) ਸਿਵਲ ਸਰਜਨ ਜਲੰਧਰ ਡਾ. ਰਮਨ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫ਼ਸਰ ਡਾ. ਦਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਹੇਠ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀਐਚਸੀ ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ਵ ਰੈਬੀਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਲਈ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਸਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਰੇਬੀਜ਼ ਫੈਲਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਜਾਨਵਰ ਵੱਲੋਂ ਕੱਟੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਪਾਅ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਡਾ. ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਬੀਈਈ ਚੰਦਨ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਫਾਰਮੇਸੀ ਅਫ਼ਸਰ ਤਰਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਰੂਬੀ, ਓਫਥੈਲਮਿਕ ਅਫ਼ਸਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੰਨਾ, ਮਲਟੀਪਰਪਜ਼ ਹੈਲਥ ਵਰਕਰ ਗਣੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਬਲਕਾਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਟਾਫ਼ ਮੈਂਬਰ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
ਐਸ.ਐਮ.ਓ ਡਾ. ਦਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੈਬੀਜ਼ ਦਿਵਸ 28 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲੂਈ ਪਾਸਚਰ ਦੀ ਬਰਸੀ ਮੌਕੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੈਬੀਜ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਟੀਕਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਰੇਬੀਜ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਦਿਵਸ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਵਸ 'ਵਨ ਹੈਲਥ ਜ਼ੀਰੋ ਡੈਥ' ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਰੇਬੀਜ਼ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ‘ਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੇਬੀਜ਼ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 99 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਨੁੱਖੀ ਕੇਸ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਰੇਬੀਜ਼ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ, ਜ਼ਖਮਾਂ ਅਤੇ ਖੁਰਚਿਆਂ ਅਤੇ ਲਾਰ ਰਾਹੀਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ (ਪੰਜ ਤੋਂ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਸੁਭਾਅ ਕਾਰਨ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਚੱਕ ਅਤੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਕਸਰ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਂਦਰ, ਘੋੜੇ ਆਦਿ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਵੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਐਂਟੀ ਰੈਬੀਜ਼ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਮੁਫਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਬੀ.ਈ.ਈ ਚੰਦਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ "ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ" ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਇਸਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁੱਸਾ, ਸ਼ੱਕ, ਦੋਸਤੀ) ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਹੋਵੋ। ਕੁੱਤਿਆ ਨੂੰ ਨਾ ਛੇੜੋ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਓ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਜਾਨਵਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਖੁਰਚਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ (ਮਾਤਾ/ਪਿਤਾ/ਮਾਪਿਆਂ) ਨੂੰ ਦੱਸਣ। ਜ਼ਖ਼ਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਨਾ ਛੂਹੋ ਜਾਂ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਨਾ ਧੋਵੋ। ਜ਼ਖ਼ਮ ਨੂੰ ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਚੱਲਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਧੋਵੋ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੀਕਾਕਰਨ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ। ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਜ਼ਖ਼ਮ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ, ਮਿਰਚ, ਤੇਲ, ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ, ਚਾਕ, ਸੁਪਾਰੀ ਦੇ ਪੱਤੇ ਵਰਗੇ ਪਦਾਰਥ ਨਾ ਲਗਾਓ। ਆਪਣੇ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਓ। ਤੁਸੀਂ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਟੀਕੇ ਲਗਾ ਕੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।